Merkez Bankası (TCMB) Lideri Şahap Kavcıoğlu yılın 3. enflasyon raporu sunum toplantısında konuştu.
Kavcıoğlu “Türkiye iktisadı 2004 yılından bu yana birinci sefer ve üst üste cari fazla vermiştir. Global emtia fiyatları olağanlaşma eğilimine girdiğinde, ekonomimiz cari fazla verme kapasitesine ulaşmış olacaktır, bu durum Türkiye iktisadı için istikamete bir periyodun başlangıcına, kısa vadeli finansman muhtaçlığının asgariye indiği ihracata dayalı büyümeye işaret etmektedir” dedi.
Şahap Kavcıoğlu, “Ekonominin potansiyeli ile uyumlu bir nakdî büyümeyi gözeterek, tüm faizlerin siyaset faizine yakınsaması için gereken adımları atmaya devam edeceğiz” tabirlerini kullandı.
Kavcıoğlu ayrıyeten “Enflasyonun 2022 yıl sonunda yüzde 60,4 olarak gerçekleşeceğini kestirim ediyoruz. Enflasyon kestirim aralığımızın orta noktaları 2022 sonunda yüzde 60,4, 2023 sonunda yüzde 19,2 ve 2024 sonunda yüzde 8,8 düzeylerine tekabül etmektedir” sözlerini kelamlarına ekledi.
Kavcıoğlu’nun konuşmasından satır başları:
Yılın ikinci çeyreğinde gerçekleşen jeopolitik riskler ile pandemiden kaynaklanan aksamalar global iktisadi faaliyeti olumsuz etkilemektedir. (Küresel Piyasalar) Enflasyondaki yükselişin beklenenden uzun sürebileceği niyetiyle alınan para siyaseti kararları finansal piyasalarda belirsizliğe ve iktisatta yavaşlama mümkünlüğünü güçlendirmektedir. Enerji fiyatlarındaki yüksek düzeyler ve oynaklık fiyatlar üzerinde baskı oluşturmaya devam etmektedir. Emtia fiyatları bir ölçü geriledi, tedarik mühletleri kısalmaya başladı. Gelişmiş ve gelişen ülkelerdeki enflasyon 25 yılın tepesine çıktı. Göstergeler, global enflasyondaki yüksek düzeylerin kalıcılığı konusundaki kaygıları güçlendirmektedir.
TÜRKİYE, 2004’TEN BU YANA BİRİNCİ KEZ ÜST ÜSTE CARİ FAZLA VERDİ
Türkiye iktisadı üretim, ihracat ve istihdamı artırmayı merkeze alan bir yapısal dönüşüm sürecindedir. Cari dengemizdeki düzgünleşme eğilimi devam etmektedir. Türkiye iktisadı 2004 yılından bu yana birinci kere ve üst üste cari fazla vermiştir. Global emtia fiyatları olağanlaşma eğilimine girdiğinde, ekonomimiz cari fazla verme kapasitesine ulaşmış olacaktır, bu durum Türkiye iktisadı için istikamete bir devrin başlangıcına, kısa vadeli finansman gereksiniminin asgariye indiği ihracata dayalı büyümeye işaret etmektedir. Yatırım harcamaları sağlıklı ve sürdürülebilir olarak sağlıklı bir çerçevede devam etmektedir.
Özellikle sanayi üretimi öncüsü olan makine teçizat yatırımları istikrarlı büyümeye işaret etmektedir. (Makine-Teçhizat) 2022 yılının birinci çeyreği prestijiyle ulusal gelir içindeki hissesi %18 ile tarihî olarak en yüksek düzeyine ulaşmıştır. İkinci çeyrekte iç talep yataya yakın seyrederken, sanayi üretimi dış talebin de tesiriyle gücünü korumuştur. Sanayi üretiminde gözlenen artış imalat endüstrinin geneline yayıldı. Güçlü ekonomik büyüme kapasite kullanım oranlarına da yansımaktadır.
İSTİHDAM ARTIŞI EPEYCE YÜKSEKTİR
Göstergeler ek kapasite işaret etmekte ve yatırım talebini desteklemektedir. Göstergeler ek kapasite işaret etmekte ve yatırım talebini desteklemektedir. Eğilimin yatırım malı üreten ve ihracatçı bölümler başta olmak üzere güçlendiğini gözlüyoruz. Toplam istihdam edilen kişi sayısı tarihi yüksek düzeylere ulaşmıştır. İstihdam açığı hala yüksek düzeylerde seyrediyor. İstihdamki artış emsal ülkelere oranla hayli yüksek düzeydedir.
İHRACATIN YÜZDE 29’U YENİ PARA İLE GERÇEKLEŞTİ
İhracat artışında salgın sonrası global ticaretin tekrar şekillenmesinde Türkiye’nin sahip olduğu avantajlar, ihracatçılarımızın değişen şartlara ahenk sağlama kapasitesi, finansal sistemimizin ülke iktisadı için ihracatçımıza sağladığı uygun şartlar tesirli oldu. İhracatımızın eser ve pazar çeşitliliği son periyotta hızlanmak suretiyle istikrarlı bir halde artmaktadır. 2015-2022 ortasında ihracatımızdaki artışın yaklaşık %29’u yeni para girişleri ile gerçekleşmiştir.
TURİZMİN PERFORMANSI MEMNİYET VERİCİ
Turizm sektörünün birinci 5 aydaki performansı memnuniyet vericidir. Finansal istikrar açısından ticari kredilerdeki gelişimin ahengini yakından takip etmekteyiz. Seyahat gelirlerinde ulaşılan düzey 2019 yılını geçmiştir.
EMTİA FİYATLARI ENFLASYONDAKİ ARTIŞTA BELİRLEYİCİ OLDU
Yatırımları ve üretim kapasitesini artıracak maksatlı kredi kullanımı maksatlı büyümeye ve cari süreçler istikrarına olumlu katkı verecektir. 6 ay öncesine nazaran kredi artış ölçüsü 3,9 katına, 2021 tamamının ise 2,5 katına çıkmıştır. İkinci çeyrekte global emtia fiyatlarındaki güçlü artışlar, tedarik zincirindeki aksaklıkların neden olduğu arz kısıtları ve Döviz Kurları tüketici kurları üzerinde baskı oluşturmaya devam etmiş, enflasyondaki artışın temel belirleyici olmuştur. Enflasyon Nisan raporunda öngördüğümüz patikanın üzerinde kalmıştır. Çekirdek enflasyon göstergeleri ise daha olumlu bir görünüm sergilemektedir. Yılın ikinci çeyreğinde ithalat ünite bedel endeksi bilhassa güç fiyatlarındaki artışa bağlı yükseldi, enflasyonu üst çeken ana etkenlerden biri olmuştur. Küresel güç piyasalarında Rusya ve Ukrayna ortasındaki çatışma nedeniyle daha besbelli hale gelen arz ve talep dengesizliklerinin ikinci çeyrekte sürmesi güç fiyatlarına yansımıştır. Enflasyonda talep şartlarının tesiri sonlu. İmalat sanayi firmalarının siparişlerine yönelik anket dataları, kartla harcamalar göstergeleri ivme kaybına işaret etmektedir.
ENFLASYONDA KALICI DÜŞÜŞÜ HEDEFLİYORUZ
Talep şartlarının enflasyona katkısı daha da gerileyecek. 2. çeyrekte çıktığı açığı göstergelerinde yavaşlama gözlendi, 2. yarıda düşüş hızlanacak. Almakta olduğumuz kararlarla en kısa vakitte enflasyonda kalıcı düşüşü hedeflemekteyiz. Gıda ve güç dışı alanlardaki enflasyonun temel belirleyicileri dışsal faktörler ve döviz kuru. Politika bileşenlerini faal bir halde kullanmaktayız. Liralaşma perspektifi ile araçlarımızı faal olarak kullandık ve kullanmaya devam edeceğiz.
Son devirde makroihtiyati politikalarımızı güçlendirdik. Likidite, teminat ve zarurî karşılık araçlarını aktif olarak kullanıyoruz. Parasal transferin aktifliği açısından aktifliği hissedilir adım attık.
FAİZ AÇIKLAMASI
Teminat düzenlemeleri kapsamında birinci olarak Mayıs ayında para takası ve bankalararası para süreçleri için DİBS sepetinin kapsamını değiştirdik. Ekonominin potansiyeli ile uyumlu bir mali büyümeyi gözeterek, tüm faizlerin siyaset faizine yakınsaması için gereken adımları atmaya devam edeceğiz.
İthalat, besin fiyatları, global büyüme, maliye siyaseti üzere varsayımlarımızı gözden geçirdik ve güncelledik. Mevcut rapor devrinin başında oluşan üst taraflı kestirim sapması son periyottaki olumlu gelişmelerle telafi edilmiştir. Ham petrol ve emtia fiyatlarının genel düzeyine ait varsayımlarımızı 2022 büyük oranda koruduk.
ENFLASYON KESTİRİMİ YÜKSELDİ
Küresel enflasyondaki artışa bağlı olarak önümüzdeki devirde finansal şartların bir evvelki rapor devrinde öngörülenden daha sıkı olacağını varsaydık. Enflasyonun 2022 yıl sonunda %60,4 olarak gerçekleşeceğini iddia ediyoruz (Önceki %42,8). Enflasyonun 2023 yıl sonunda %19,2 olarak gerçekleşeceğini iddia ediyoruz (Önceki %12,9). Enflasyonun 2024 yıl sonunda %8,8 olarak gerçekleşeceğini kestirim ediyoruz (Önceki %8,3). 2022 yıl sonu besin enflasyonu varsayımı %71,3 oldu(Önceki %49).
Uygulanan siyasetlerle kredi gelişiminde olağanlaşma başladı. Parasal transferin aktifliğinin artması gayesiyle, tahvil, kredi ve mevduat fazlerinin siyaset faizine yakınsaması gözetilmektedir. Alınan önlemler ve şartların normalleşmesiyle, ülkemiz, mali istikrarına ek olarak, cari istikrarını de sürdürülebilir hale getirmiş olacaktır. Bu süreçte liralaşma ekseninde güçlü bir finansal mimari kurularak enflasyonun iddialarımızla uyumlu düzeylere düşmesi sağlanacaktır. Liralaşma ekseninde güçlü bir finansal mimari kurulacak.