Asgari ücret tespit komisyonu yeni yılda uygulanacak asgari ücreti belirlemek üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin başkanlığında ilk toplantısını dün yaptı. İkinci toplantı 7 Aralık Salı, üçüncü toplantı da 9 Aralık Perşembe günü yapılacak. TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay ve Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Genel Başkanı Özgür Burak Akkol’un çağrısına Bakan Bilgin’in de olumlu karşılık vermesi dolayısıyla yeni asgari ücretin ayın ortasına kadar açıklanması bekleniyor.
Asgari ücret 2019 yılında yüzde 26.06, 2020’de yüzde 15.03, 2021’de ise yüzde 21.56 oranında arttı. Bir önceki yılın enflasyon oranına baktığımızda tüketici fiyat endeksinin (TÜFE) 2018’de yüzde 20.30, 2019’da yüzde 11.84, 2020 yılında da yüzde 14.60 olduğunu görüyoruz. Buna göre, asgari ücret artışı, bir önceki yılın enflasyon oranının 3.2 ile 7 puan üzerinde gerçekleşti.
2021 yılı enflasyonunun yüzde 20 civarında olacağı tahmin ediliyor. Ancak, bu yıl asgari ücretteki artış beklentisi önceki yılların hayli üzerinde. Nitekim Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın yaptırdığı ankette işçilerin yüzde 37’si 3.751 TL ile 4.000 TL arasında, işverenlerin yüzde 34’ü ise 3.501 TL ile 3.750 TL arasında net asgari ücret beklediğini belirtti. Net asgari ücretin 3750 TL olması, asgari ücrette yüzde 33 artış anlamına geliyor. Net asgari ücretin 3500 TL olarak belirlenmesi ise yüzde 24 oranında artış demek.
SGK’YA BORÇLANMA PRİMLERİ ARTACAK
Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) yapılan askerlik, doğum, yurt dışı vs şeklindeki borçlanma primleri asgari ücret ile bunun 7.5 katı arasında değişen tutarlar üzerinden belirleniyor. Borçlanma yapan kişi, prime esas kazanç tutarını bu alt ve üst sınırlar içinde kendisi belirliyor. Askerlik ve doğum borçlanmasında 1 günlük en düşük prim tutarı olarak günlük asgari ücretin yüzde 32’si oranında, yurt dışı borçlanmasında ise günlük asgari ücretin yüzde 45’i oranında prim ödeniyor.
Borçlanmayı bu yıl sona ermeden yapanlar günlük 38,16 TL prim ödeyerek borçlanabilirler. Borçlanmayı aralık ayında değil de 1 Ocak’tan sonra yapanlar ise asgari ücrette yapılacak artışa bağlı olarak daha yüksek prim ödemek zorunda kalacaklar.
ASKERLİK BORÇLANMASI MALİYETİ NE OLACAK?
En yaygın borçlanma er ve erbaşlıkta geçen süreler ile yedek subay okulundaki süreler için yapılan askerlik borçlanması oluyor. Sigortalı çalışmaya başlamadan önce askerlik yapmış olanlar, askerlik borçlanması yaptıklarında sigorta başlangıç tarihini öne çekebiliyorlar. Böylece daha erken emekli olabiliyorlar. Bu nedenle prim günü eksiği bulunmayanlar da askerlik borçlanmasını tercih ediyor.
2021 yılı bitmeden 18 ay askerlik borçlanması yapanlar 20 bin 606 lira prim ödeyerek 540 günlük askerlik sürelerini prim günlerine ekleyebilecekler.
Aynı kişi yeni yılda borçlanma yaptığında askerlik borçlanması maliyeti asgari ücret yüzde 24 arttığında 25 bin 552 liraya, yüzde 33 oranında arttığında ise 27 bin 406 TL’ye yükselecek.
DOĞUM BORÇLANMASI MALİYETİ NE OLACAK?
Doğum sonrası ücretsiz izin kullanan veya çalışmaya ara veren kadınlar da her bir çocuk için boşta geçen sürelerinin 2 yıla kadar olan kısmını borçlanabiliyorlar. Borçlanma hakkı üç çocuğa kadar tanınıyor. Bir kadın bu şekilde 6 yıla kadar doğum borçlanması yapabiliyor.
Doğum borçlanması normalde sigortalı çalışmaya başladıktan sonra boşta geçen süreler için yapılıyor. Ancak, staj sigortası yapmış kadınlar da staj ile normal sigortalı çalışma arasındaki dönemde doğan çocukları için borçlanma yapabiliyorlar. Staj sigortası sayesinde bu şekilde borçlanma yapan kadınların sigorta başlangıç tarihleri, borçlanma yapılan süre kadar geriye çekildiği için daha erken emeklilik hakkı elde edebiliyorlar.
2021 yılının sonuna kadar en düşük prim üzerinden borçlanma yapan kadın çalışanlar, bir çocuk için 720 gün borçlanma yaptığında 27 bin 475 lira ödeyecek. Yeni yılda ise doğum borçlanması maliyeti asgari ücret yüzde 24 arttığında 34 bin liraya, yüzde 33 oranında arttığında ise 36 bin 540 liraya çıkacak.
YURT DIŞI BORÇLANMASINDA MALİYET DAHA DA ARTACAK
Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları bir günlük borçlanma için bu yıl 53,66 TL prim ödüyorlar. Gurbetçi bir evkadını 5400 gün borçlanma için bu yıl 290 bin lira ödeme yapıyor. Asgari ücret yüzde 24 arttığında aynı gurbetçi 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren 359 bin lira, yüzde 33 oranında arttığında ise 385 bin lira prim ödemek zorunda kalacak.
HANGİ SÜRELER İÇİN BORÇLANMA YAPILABİLİR?
– Ücretsiz doğum izinleri,
– Sigortalı kadınların, üç çocuğa kadar, her çocuk için çalışmadıkları sürelerin 2 yıla kadar kısmı,
– Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay okulunda geçen süreler,
– Kamu görevlilerinin personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri,
– Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirilen normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri,
– Sigortalı olmaksızın yapılan 1 yıla kadar avukatlık staj süreleri,
– Sigortalıların beraatla sonuçlanan tutukluluk veya gözaltı süreleri,
– Grev ve lokavtta geçen süreler,
– Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri,
– Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri,
– 13 Şubat 2011 tarihinden sonra, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri,
– Sigortalı olmaksızın, 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanun’a göre yurt dışına gönderilenlerin, yurt dışında resmî öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim süreleri,
–Türk vatandaşlarının yurt dışı borçlanması.