Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) İktisat profesörü Daron Acemoğlu, Türkiye’nin global ekonomik gelişmelere ahenk sağlayabilmesi için 15-20 yıllık bir fırsat penceresinin kaldığını belirterek kıymetli ihtarlarda bulundu. İstanbul’da düzenlenen “Atatürk Vizyonuyla Gelecek Yüzyıla Bakış” başlıklı konferansta konuşan Acemoğlu, Türkiye’nin yalnızca dış kaynak bulmaya ve kısa vadeli ekonomik tahlillere odaklanmasının yetersiz olduğunu söz etti.
Türkiye’nin ekonomiyi sürdürülebilir bir kalkınma rotasına sokabilmesi için teknoloji, yapay zeka ve eğitim üzere stratejik alanlarda yatırımlar yapması gerektiğini vurgulayan Acemoğlu, “Yapay zekaya, bilimsel gelişmelere ve eğitim sistemine yatırım yapmadık. Bu hızla treni kaçırabiliriz,” dedi.
“FAİZ SİYASETLERİ YETERSİZ”
Ekonomi idaresine yönelik tenkitlerde bulunan Acemoğlu, Türkiye’nin mevcut ekonomik programının neoliberal bir model bile olmadığını savunarak, “Faiz oranlarını biraz artırıp enflasyonu düşürmeye çalışmak tehlikeli bir yaklaşım. Daha kapsamlı bir kalkınma programına muhtaçlık var. Şayet bu fırsat penceresini kullanamazsak, ülke önemli manada geri kalır,” dedi. Acemoğlu’na nazaran yalnızca enflasyonla çabaya odaklanmak yerine daha geniş çaplı yapısal ıslahatlar gerekli.
KÜRESEL REKABET VE TEKNOLOJİK YATIRIM
ABD ile Çin ortasında yaşanan ekonomik ve teknolojik rekabetin dünya iktisadını büyük ölçüde etkilediğini söyleyen Acemoğlu, Türkiye’nin bu global değişimlere hazırlıklı olması gerektiğini belirtti. “Teknoloji savaşları çok değerli bir problem ve Türkiye bu uğraşta yer almak zorunda,” dedi. Bilhassa çip üretimi ve yapay zeka alanında yaşanan gelişmelerin stratejik kıymetine dikkat çeken Acemoğlu, Türkiye’nin yalnızca kısa vadeli ekonomik çıkarlara odaklanmak yerine, teknolojik altyapısını güçlendirmesi gerektiğinin altını çizdi.
“BAĞIMSIZ MEDYA VE YARGI YİNE İNŞA EDİLMELİ”
Demokratik gelişmeler ve kurumsal yapı konusunda da değerlendirmelerde bulunan Acemoğlu, Türkiye’nin 2002-2006 yılları ortasında demokratik açıdan kıymetli adımlar attığını, lakin sonrasında bu gelişmelerin geriye gittiğini söyledi. Bağımsız medya ve yargının zayıflamasının, Türkiye’nin demokrasi yolundaki en büyük engellerinden biri olduğunu söz eden Acemoğlu, bu kurumların tekrar inşa edilmesi gerektiğini vurguladı. “Kurumları yıkmak kolay, tekrar kurmak çok sıkıntı,” diyerek kelamlarını tamamladı.