Tarihçi muharrir Ümit Doğan toplumsal medyada uzun bir paylaşımda bulundu. Sultan Abdülhamid ile ilgili araştırmalar yaptığını lisana getiren Doğan “Sultan Abdülhamid “Okuyucularım bilirler. Üzerinde çalışmadığım, kâfi bilgi sahibi olmadığım bahislerde yazmamaya, fikir beyan etmemeye ihtimam gösteririm. Sultan Abdülhamid konusunu araştıran, bu hususta kitap yazan bir tarihçi olarak ismi sık sık siyaset sofrasına meze edilen II. Abdülhamid hakkında bir iki cümle yazmak istiyorum” sözlerini kullandı.
İSRAİL’İN KURULUŞU
Paylaşımlarında Abdülhamid’in Musevilere toprak vermediği argümanlarına da yer veren Doğan, İsrail’in kuruluşuna dair bilgiler de veriyor.Doğan, Abdülhamid’in Filistin bölgesinden aldığı toprakların üzerinde kurduğu köylerin bugünkü İsrail’in temelini oluşturduğunu söz ediyor.
İşte Doğan’ın paylaşımları:
1940’lı yılların sonuna kadar devam eden olumsuz Sultan Abdülhamid algısının bu tarihten sonra yavaş yavaş kırılmaya başladı. Son yıllarda ise durumun tam bilakis döndüğünü, Sultan Abdülhamid isminin gereğinden fazla yüceltildiğini, onun bir devlet adamının ötesinde olağanüstü bir şahsiyet olarak bizlere sunulduğunu görüyoruz.
Sultan Abdülhamid, Osmanlı’nın buhranlı bir vaktinde tahta geçmiş, her padişahın yapması gerektiği üzere yaparak devletinin toprak bütünlüğünü muhafazaya çalışmış fakat bunda başarılı olamamış bir hükümdardır.
Hüküm sürdüğü 33 yıllık devirde Osmanlı Devleti çokça toprak kaybetmiştir. Buradan tek tek yazmaya gerek duymuyorum. Başarılı bir padişah değildir, lakin devletin o dönemki kaidelerini göz önünde tuttuğumuzda başarısızlığı nedeniyle onu suçlamak haksızlık olacaktır. Bizim niyetimiz zati Sultan’ı eleştirmek değil.
Neyi eleştiriyoruz? Bir tarafta gerçek Sultan Abdülhamid var. Güzeliyle, kötüsüyle, yanlışıyla, sevabıyla devleti 33 yıl boyunca yönetmiş, yeterli işler yapmaya çalışmış, eğitim üzere muhakkak başlı alanlarda uygun işler de yapmış, lakin genel çerçeveden baktığımızda “başarılı olmuştur” diyemeyeceğimiz bir padişah.
Bir tarafta ise son yıllarda uydurulan, gerçek Sultan Abdülhamid’le ilgisi olmayan, kusursuz, insanüstü, abdestsiz yere basmayan, bütün dünyanın önünde hürmetle eğildiği “uydurulmuş Sultan Abdülhamid” modeli var. Biz bunu eleştiriyoruz.
Sultan Abdülhamid maalesef dünyanın önünde hürmetle eğildiği bir başkan değildi. 93 Harbi’nde Rus ordusunun Yeşilköy’e dayanmasını fırsat bilen İngiltere, Sultan Abdülhamid’ten Kıbrıs’ı istemiş ve bunun için 48 saat müddet tanımıştı.
Sultan Abdülhamid’e bu teklifi götüren İngiltere Başbakan’ı veya Dışişleri Bakanı değil, İstanbul elçisiydi. İngiltere, Osmanlı İmparatoru ile İstanbul elçisini muhatap etmişti!
Sultan Abdülhamid’in Musevilere toprak vermediği sıkıntısı de maalesef gerçek değil. Siyonizm’in kurucusu kabul edilen Teodor Herzl’a toprak vermediği doğrudur fakat, Rothschild ailesi Sultan Abdülhamid vaktinde Filistin bölgesinde toprak satın alarak kurmuş olduğu köylerin bugünkü İsrail’in temelini oluşturduğu yakın vakitte arşiv dokümanlarıyla ortaya çıkartılmıştır. (Detaylı bilgi edinmek isteyenler Sezai Balcı ve Mustafa Balcıoğlu’nun “Rothschildler ve Osmanlı İmparatorluğu” isimli yapıtını inceleyebilirler).
Sultan Abdülhamid’in baskıcı bir yönetim kurduğu da inkar edilemez bir gerçektir. Amcası Abdülaziz’in kuşkulu vefatı ve ağabeyi V.Murad’ın tahttan indirilişi, onda da tahttan indirileceği ve bir suikastla öldürüleceği korkusunu doğurmuştur. Bu dehşet onun Hafiye Teşkilatı’nı kurmasına neden olmuştur.
Hafiyeler kahvehanelere kadar her yere yayılmış, jurnalcilik artmıştır. Jurnalcilik, herkesin herkesi denetim etmesi, yanlış ya da hakikat, duyduğu, gördüğü yahut varsayım ettiği şeyleri gerekli yerleri bildirmesi manasına gelmektedir. Jurnalciliğin maksadı ekseriyetle daha güzel imkanlar elde etmek, II. Abdülhamid’in gözüne girerek değişik menfaatler sağlamaktır.
Hafiyeler kahvehanelere kadar her yere yayılmış, jurnalcilik artmıştır. Jurnalcilik, herkesin herkesi denetim etmesi, yanlış ya da gerçek, duyduğu, gördüğü yahut kestirim ettiği şeyleri gerekli yerleri bildirmesi manasına gelmektedir. Jurnalciliğin gayesi ekseriyetle daha yeterli imkanlar elde etmek, II. Abdülhamid’in gözüne girerek değişik menfaatler sağlamaktır.
Bu periyotta hiçbir eğitimden geçmeden, hiç hak etmeden yalnızca ispiyonculuk yaparak padişah yaverliği üzere en yüksek yerlere gelmek mümkündür. Bu fırsatçılara göz yuman Abdülhamid, her an suikasta uğrayacağı korkusunu gidermek için kıymetli, kıymetsiz, içinde suikast sözünün geçtiği her jurnali dikkate almış, gerekli tahkikatı yaptırmıştır.
Devletin en yüksek katmanındaki şahıslardan tutun, en alt katmanındaki sıradan vatandaşa kadar birçok kişi jurnalci olmuştur. Herkesin herkesi ihbar ettiği, şahsi hasımlığı bulunduğu bireye iftira atmaktan geri durmadığı bu ortamda, kimsenin kimseye itimadı kalmamıştır.
Birinden intikam almak isteyen, hoşlanmadığı bir durumu bertaraf etmek isteyen, verilen cezadan kurtulmak isteyen, geçim zahmetinden kurtulmak isteyen yahut hiçbir hedefi olmadan yalnızca macera yaşamayı isteyen herkes jurnal müellif hale gelmiştir.
Ahmet Reşit Rey, o günleri şöyle anlatmaktadır:
“Babanın evlâda, evlâdın babaya emniyeti kalmadı. Dostlar ve akraba ile buluşup görüşmek, müşkülleşti. Hakkında jurnal verilip de bir belâya uğramamak için herkes dilsiz oldu.”
Mahmut Kemal İnal ise her şeyde görülen baskının halkı son derece rahatsız ettiğini ve Padişah muhabbetini kalplerden sildiğini, herkesin Sultan II. Abdülhamid’e hasımlık gösterdiğini tabir etmektedir.
Cahit Yalçın da aydın gençliğin hafiyelerden “veba mikrobu” üzere kaçındığını vurgulayarak, Saray ile az ya da çok bağlı olanlardan nefret edildiğini ve JURNALCİ OLMAMANIN DÜZGÜN BİR İNSAN OLMAK İÇİN KÂFİ OLDUĞUNU söylemektedir.
Jurnalcilerin, verdikleri jurnalin karşılığında isteklerini açık açık yazmaktan çekinmedikleri görülmektedir.
Fehim Paşa bir jurnalde “Refikam cariyelerinize de birinci rütbeden bir kıta şefkat nişan-ı zişanının ihsan buyrulmasını istirham eylerim” diye yazmış, bir öteki jurnalinde Beyoğlu’nda olduğunu belirterek, o akşam bir baloya katılacağını ve balonun kalabalık olacağını söyledikten sonra pek parasız olduğunu belirterek Sultan II. Abdülhamid’ten para istemiştir.
Fehim Paşa bir öbür jurnalde “Velinimetim, pek parasız kaldım. Lütfen ve merhametten harçlık buyurmanızı istihram eylerim, ferman” diyerek para istemiş, Eylül 1902-Ocak 1903 ortası Abdülhamid’in cebinden 59.300 kuruş verilmiştir.
Ebüzziya Tevfik, evvelce II. Abdülhamid’e muhalif olup, sonra saf değiştiren saraya yakınlaşan ve Jurnalcilik yapan bir gazetecidir. Sultan Abdülhamid’e yazdığı bir mektupta konutunun yakınlarında bulunan ve bir gayrimüslime ilişkin olan yerin hazine-i hassadan alınmasını istemiş, BİR ÖTEKİ MEKTUBUNDA BAKIRKÖY’DE YAPTIRDIĞI MALİKANENİN CAMLARINA YAPIŞTIRACAĞI KAĞITLARIN PARASINI ÖDEMESİNİ İSTEMİŞTİR.
İlginçtir, Emanuel Karasu’nun bile Sultan Abdülhamid’e jurnal verdiği görülmektedir. Karasu, bir taraftan Abdülhamid’e muhaliflik edip, onun idaresine karşı amansız bir formda gayret ederken, başka taraftan da jurnalcilik yaparak Jön Türkleri deşifre etmiştir.
Biraz da jurnalciler yüzünden hayatı mahvolanlardan bahsedelim…
Abdülhamid devrinde Veliaht Reşad Efendi (Sultan Reşad) nezaret altında tutulmuştur. Onunla görüşmek şöyle dursun, ismini söylemek bile yasaktır. Baskı o kadar büyüktür ki, ismi Reşad olanlar Neşet diye çağrılmaya başlanmıştır.
Süleyman Kani İrtem’in aktardığına nazaran; bir gün saray bekçibaşısı Osman Ağa, bekçilerden Tahir’in Yıldız’dan Veliaht Reşad Efendi’ye malumat verdiğini II. Abdülhamid’e arz etmiştir. Abdülhamid soruşturmaya gerek görmeden Tahir’in memleketine gönderilmesi emretmiştir.
Ertesi sabah Tahir ve ailesi o vakitler mavna ismi verilen bir tekneye konulup, vapura gönderilmişlerdir. Bayan mavnada doğurup kanlar içinde baygın haliyle vapura çıkartılmış, çocuk ise soğuktan ölmüştür.
İstanbul nüfus memurlarından Nail Bey, “Veliaht Reşad Efendi’nin cariyelerinden birinin kocasıdır” diye bir jurnal nedeniyle, ihbarın gerçek olup olmadığı dahi araştırılmaksızın Limni’ye sürgün edilmiştir.
Veliaht Reşad Efendi’nin kilercisi Sami Bey, konutunda toplantı yapılıyor halindeki bir jurnal yüzünden tutuklanmış, konutuna girip çıkanların ekmekçi ve sebzeci esnafından diğeri olmadığının anlaşılmasına karşın iki yıl tutuklu kalmıştır.
Zavallı adamın birisi vapurda karşısında oturan tanımadığı bir adamın sigarasını yaktığından ötürü jurnal edilmiş ve sorgusuz sualsiz sürülmüştür. Sürülme nedeni, sigarasını yakan adamın Veliaht Reşat Efendinin dairesinin hademelerinden biri olmasıdır.
Abdülhamid’e senelerce hizmet eden Sercerrah Emin Paşa, onu zehirleyeceğine dair bir jurnal yüzünden iki yıl mahpus yapmıştır. Tahkikat sonucu jurnalin temelsiz olduğu ortaya çıkmasında karşın Emin Paşa Erzurum’a sürülmüştür.
Haydarpaşa hastanesi nöbetçi subayı Süleyman Efendi Hamid isminde birinin delirdiğini söyleyerek ne yapması gerektiğini başhekimden sormuştur. Durum jurnallenmiş, Abdülhamid Süleyman Efendi’yi kendisine hakaret cürmüyle Medine’ye sürmüştür.
V. Murad’ın cenaze merasimini tesadüfen gören Yüzbaşı Faik mendiliyle yüzünü silmiş, bu durum V. Murad için üzüldüğü ispat sayılmış ve olay jurnallenmiştir.
Faik, 44 gün mahpus yattıktan sonra Fizan’a sürülmüştür. Bu sürgünler o denli fazladır ki II. Meşrutiyet’in ilanıyla birlikte sürgünden dönenler İstanbul’un nüfusunu artırmış ve işsizliğe neden olmuşlardır.
Gerçek Sultan Abdülhamid ile altın tepsi içinde bizlere sunulan Sultan Abdülhamid ortasında bu türlü farklılıklar bulunmaktadır.
Detaylı bilgiye Sultan Abdülhamid ve Gerçekler kitabımdan ulaşabilirsiniz.