Pazartesi günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı kur korumalı Türk Lirası mevduat hesabı dövizde ateşi söndürdü. Dolar kuru yükseldiği 18 seviyesinin üstünden yüzde 36 düşerek 11.40’a kadar indi. Hatta bir ara 10.25’i gördü. Bu gelişme başta kur kaynaklı enflasyon yükselişlerinin önünün kesilmesi olmak üzere vatandaşta memnuniyet yaratırken sermaye piyasalarında ise tam tersi bir durum yaşanıyor.
Ülkelerin kalkınma ve gelişmelerinde önemli rol oynayan borsada dev şirketlerdeki kan kaybı geçen cuma gününden bu yana yüzde 30’u aştı. Bu ise birikimlerini faiz dışında Türk Lirası’nda değerlendirmek isteyen yatırımcının alternatif olabilecek bir enstrümanını da elinden alıyor. Peki bu dev düşüşün nedeni ne?
Bazı uzmanlar çoğunluğu ihracatçı ve emtia sahibi olan borsanın devlerinin kur yükseldiğinde bu durumdan kazanç sağlayacakları varsayımı ile eş zamanlı yükselişine dikkat çekerken aynı uzmanlar şimdi tersine işleyen süreçte ise bu hisselerin değer kaybettiğini belirtiyor. Rakamlar bu görüşü desteklese de diğer yandan kurun hızla yükseldiği düzeyden normal sayılabilecek düzeye inmesi ekonomi açısından olumlu bir gelişme olduğu için bunun şirket hisselerine iyi yansıması beklenen bir gelişmeydi. Ancak tam tersi oldu. Geçen cuma gününden bu yana hisseler jet hızıyla çakıldı.
Borsacılar bu düşüşte Türkiye’ye yatırım yaptığı önceden bilinen bazı devlet ve özel fonların satışlarının etkisi olduğunu belirtiyor. Bu dev fonların aldığını açıkladığı hisselerdeki düşüş bu görüşü destekliyor. Ayrıca döviz kurundaki her inişin ardından bu hisselerde yaşanan sert düşüş dövizdeki her değer kaybının çıkış fırsatı olarak değerlendirildiğini doğruluyor. Borsa İstanbul’da kurdaki yükselişe paralel yükselerek 2.400 seviyeleri ile rekor düzeye çıkan BİST 100 Endeksi dolardaki gerilemeyle birlikte kayıplarını artırdı bu 1.794 puana indi. Kayıp yüzde 25 civarında oldu.
Borsada düşüşün başladığı geçen hafta cuma gününden bu yana en büyük düşüş Tekfen Holding, Şok Market ve Tofaş’ta yaşandı. Bu şirketlerin hisseleri yüzde 30’a yakın düştü. Borsanın ve Türk ekonomisinin devleri Koç Holding, Tüpraş, Petkim, Aselsan, Sabancı Holding, Türk Havayolları ve Şişecam gibi hisselerde düşüş yüzde 25’in üstünde oldu. 100 şirketin 50’sinden fazlasında kayıp yüzde 20’yi geçti. Borsanın en büyük 100 şirketinin arasında cuma gününden bu yana artıda olan tek şirket kısa süre önce halka açılan Türk İlaç oldu.