T24 Dış Haberler
Azerbaycan’ın konut sahipliğinde yapılan COP29 Doruğu’nda güçlü ülkeler, gelişmekte olan ülkelerin iklim kriziyle uğraşına yardımcı olmak için global teklifi 200 milyar dolara çıkarmayı kabul etti.
The Guardian’ın haberine nazaran; gelişmekte olan ülkeler cuma günü önerilen 250 milyar dolarlık teklife reaksiyon gösterdi ve bunu bir “şaka” olarak nitelendirdi. Gelişmekte olan ülkeler, fakir ülkelerin düşük karbon iktisadına geçmesine ve çok hava şartlarının tesirlerine ahenk sağlamasına yardımcı olmak için gereken ölçünün çok altında olduğunu belirtti. Bu durum, perde gerisinde diplomatik gayretlerin artmasına neden oldu.
Çok sayıda kaynak, AB ve ortalarında Britanya, ABD ve Avustralya’nın da bulunduğu şemsiye kümenin birtakım üyelerinin cuma günü yayımlanan taslak metinde öbür değişiklikler yapılması karşılığında 300 milyar dolara çıkabileceklerini belirttiklerini söyledi.
Finansman dayanağı konusunda son durum ne?
Taslak mutabakat metnine nazaran gelişmekte olan ülkeler 2035 yılına kadar yılda en az 1.3 trilyon dolar iklim finansmanı alacaklardı. Bu ölçü, COP29 öncesinde de zikrediliyordu. Fakat gelişmekte olan ve fakir ülkeler bu finansmanın çok daha fazlasının direkt varlıklı ülkelerden, tercihen kredi yerine hibe formunda gelmesini istiyor. Gelişmiş ülkelerden gelen 250 milyar dolarlık teklifin, ne kadarının koşulsuz geleceğine dair çok az garantiyi de göz önünde bulundurarak çok az olduğunu söylediler.
Gelişmiş ülkelerden gelen teklifin “katmanlı” bir finansman mutabakatının iç çekirdeğini oluşturması, buna fosil yakıtlara ve yüksek karbonlu faaliyetlere yeni vergiler, karbon ticareti ve “yenilikçi” finansman biçimleri üzere yeni finansman biçimlerinden oluşan bir orta katmanın eşlik etmesi ve en dışta da özel dalın güneş ve rüzgar santralleri üzere projelere yatırım yapması bekleniyor. Bu katmanların toplamı yılda 1.3 trilyon dolara ulaşacak.
The Guardian’ın aktardığına nazaran; Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres‘in daha yüksek bir takviye için başşehirleri dolaşıyor. Japonya, İsviçre ve Yeni Zelanda’nın cuma günü geç saatlerde 300 milyar dolarlık dayanağa direnen ülkeler ortasında olduğu anlaşıldı.
300 milyar dolarlık dayanak, gelişmekte olan ülkelerin gerekli olduğunu söylediği ölçünün hâlâ çok altında.
Fosil yakıtlar konusu tahlilsiz kalmaya devam ediyor
Gelişmiş ülkelerden kimi bakanlar, Donald Trump‘ın ABD Başkanı olacağı ve aralarında Almanya ve Kanada’nın da bulunduğu birtakım ülkelerdeki seçimlerde sağcı hükûmetlerin iş başına gelebileceği gelecek yıla kıyasla bu yıl bir mutabakat yapmanın daha kolay olabileceğini ve yerine getiremeyecekleri bir taahhüt altına girmek istemediklerini savunuyor.
Cop29’da iklim finansmanı ana odak noktasını oluştururken, öteki mevzular da tahlilsiz kalmaya devam ediyor. Görüşmelerin periyot başkanlığını yürüten Azerbaycan, taslak metinlerde “fosil yakıtlardan uzaklaşmaya” yönelik kilit bir taahhüdü kıymetsiz göstermekle eleştiriliyor.
Bu taahhüt bir yıl evvel Dubai’deki COP28 görüşmelerinde verilmişti lakin kimi ülkeler bu taahhüdü bozmak istiyor. Suudi Arabistan her fırsatta bu taahhüdü taslaklardan çıkarmakla suçlanıyor ve bu da kömür, petrol ve gazdan uzaklaşıp yenilenebilir güce yönelme gereksinimini açıkça vurgulamak isteyen ülkelerin öfkesine yol açıyor.
|
‘Görünmeyen Cemaat: Mürideler’in muharriri ve ‘Kızıl Goncalar’ dizisinin danışmanı Filiz Gazi, tarikatlarda bayanlara biçilen hayatları anlattı
|
|
Günün öne çıkan haberleri |