Türkiye iktisadı 2022’de yüzde 5.6 büyüdü. Beklentilerin üzerinde gerçekleşen büyüme oranının yanı sıra 2022’de kişi başına gelir 10 bin 655 oldu. Ekonomik büyümeye en kıymetli katkı, vatandaştan geldi.
10 BİN DOLARIN ÜSTÜNDE
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) datalarına bakıldığında üretim formülüne nazaran cari fiyatlarla GSYH, 2022’de bir evvelki yıla kıyasla yüzde 107 artarak 15 trilyon 6 milyar 574 milyon lira oldu. GSYH, dolar bazında ise 905 milyar 501 milyon dolar gerçekleşti. Kişi başına ulusal gelir ise beş yılın akabinde 10 bin doların üstüne çıktı. En son 2017’de kişi başına gelir 10 bin 696 dolar olmuş; 2018’de bu sayı 9 bin 793’e geriledikten sonra 2019’da 9 bin 195 dolar, 2020 ‘de 8 bin 600 dolar, 2021’de ise 9 bin 592 dolara yükselmişti.
HARCAMASI YÜZDE 19.7 ARTTI
Milli gelirde vatandaşın tüketim harcamaları kıymetli rol oynadı. 2022’nin tamamında vatandaşın tüketiminin yüzde 19.7 oranında arttığı ve bunun büyümeye 12.08 puan katkı sağladığı görüldü. Devletin tüketim harcamaları ise geçen yıl yüzde 5.16 yükseldi ve büyümeye 0.69 puan katkı sağladı.
DIŞ TİCARETİN TESİRİ AZALDI
İhracat 2022 yılında yüzde 9.1 büyürken, ithalatın yüzde 7.9 büyümesi dış ticaretin iktisada olumlu katkısının azalmasına neden oldu. 2021 yılında dış ticaretin ekonomik büyümeye katkısı 5 puana yakındı. 2022 yılında dış ticaretin olumlu katkısı 0.58 puan oldu.
2022’nin son çeyreğinde ise dış ticaret negatif katkı sağladı. İhracatın yüzde 3.3 daraldığı, ithalatın yüzde 10.2 arttığı son çeyrekte dış ticaret Türkiye iktisadının 3.11 puan daha az büyümesine neden oldu. 2022’nin tamamında stoklardaki düşüş ekonomik büyümeye 8.45 puan, 2022’nin son çeyreğinde ise 5.61 puan negatif katkı verdi.2022 yılında büyümeye tarım bölümü yüzde 0.6’lık süratle 0.04 puanlık katkı sağladı. Tarım bölümü 2022’nin son çeyreğinde ise yüzde 0.03 daraldı ve 0.02 puan son çeyrek performansını aşağı çekti.
SANAYİDE YÜZDE 3.3’LÜK BÜYÜME
TÜİK bilgilerine nazaran sanayi 2022 yılını yüzde 3.3’lük büyümeyle tamamladı. Böylelikle sanayi üretimi büyümeye 0.68 puanlık katkı sağladı. Dördüncü çeyrekte ise sanayi üretimi yüzde 3 daraldı ve iktisadın 0.62 puan daha az büyümesine neden oldu. Finans dalı geçen yıl güçlü performans göstererek, yüzde 21.8 büyüdü.
İşgücü ödemelerinin hissesi yüzde 30.1’den 2022’de yüzde 26.5’e geriledi. 2022’nin son çeyreğinde ise oran 25.2 oldu. Bir evvelki çeyrekte oran yüzde 26.3’tü.