Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun Ar-Ge ünitesi KAMUAR’ın araştırmasına nazaran, besin fiyatlarındaki yıllık artış yüzde 170’i geçti. En fazla tüketilen 64 besin eserinin fiyatı haziranda bir evvelki aya nazaran yüzde 5,65 oranında artış kaydetti. Besinde yıllık fiyat artışı yüzde 171,36’ya çıktı. Yılın birinci altı aylık devrinde ise yüzde 74,83 oranında artış yaşandı.
Dünyada besin krizi tehlikesi konuşulurken, yüksek fiyatlar yüzünden aylardır bir besin krizi yaşayan Türkiye’de besin fiyatlarında yaz ayı olmasına karşın haziranda bir evvelki aya nazaran yüzde 5,65 oranında artış yaşandı. Besin fiyatları yılın birinci altı aylık devrinde yüzde 74,83, son bir yıllık periyotta de yüzde 171,36 oranında artış yaşandı.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun Ar-Ge ünitesi KAMUAR’ın, fiyatlarını Ankara’daki marketlerden nizamlı olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 besin unsurundan oluşan bir sepeti temel alarak hazırladığı besin fiyatları endeksinin Hayıs 2022 sonuçları açıklandı.
Araştırmayla, gelirinin büyük kısmını besine ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı rastgele bir muhafazası bulunmayan, sabit gelirlilerin, ücretlilerin ve fakirlerin yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun varsayım edilmesi amaçlanıyor.
AÇLIK RİSKİ ARTIYOR
Yanlış ekonomik ve ziraî siyasetlerin besin fiyatlarında yol açtığı artış, gelir artışı bırakın besin fiyatlarını genel enflasyon oranının da hayli altında kalan Türkiye’de açlık riskini giderek büyütüyor. Besine erişimi zorlaştıran fiyat artışları vatandaşları yetersiz ve sıhhatsiz beslenmeye zorluyor. Uzmanlar bu durumu, bilhassa genç kuşak açısından gelecekte kıymetli sıhhat sıkıntılarına yol açma riski taşıdığını belirtiyor.
AYLIK FİYAT ARTIŞI
Haziranda, besin fiyatlarındaki artışta meyve dışındaki bütün harcama kümelerinde yaşanan yüksek oranlı artırımlar belirleyici oldu.
Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları, haziranda bir evvelki aya nazaran yüzde 15,09 oranında artış kaydetti. Mayısta yüzde 15,1 oranında artan et ve balık kümesi fiyatlarında, kırmızı et fiyatlarındaki düşüşe karşın beyaz et fiyatlarındaki artış yüzünden haziranda evvelki aya nazaran kıymetli bir değişiklik olmadı. Haziranda süt ve süt eserleri ile yumurta kümesi fiyatları ise yüzde 14,37 oranında yükseldi. Yağ fiyatlarında ise yüzde 4,72 oranında yükselme oldu.
Meyve fiyatlarının yüzde 14,51 oranında azaldığı haziran ayında zerzevat fiyatlarında, bir evvelki aya nazaran ortalama yüzde 8,12 oranında artış yaşandı.
Bakliyat fiyatlarının yüzde 9,91 oranında arttığı haziranda, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve gibisi besin hususlarından oluşan öbür işlenmiş besin fiyatlarında ise yüzde 1,49 oranında artış kaydedildi. Böylece, vatandaşlar mevcut besin tüketim alışkanlıklarına nazaran seçilen 64 besin unsurundan oluşturulan besin sepetini satın alabilmek için haziranda, bir evvelki aya nazaran yüzde 5,65 oranında daha fazla para ödedi.
ALTI AYLIK DEĞİŞİM
Türkiye’nin üç haneli enflasyonlara hakikat süratle gittiği bu yılın birinci altı aylık devrinde besin fiyatlarında yüzde 74,83 oranında artış yaşandı.
Ocak-haziran periyodunda ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 74,35 oranında arttı, et ve balık fiyatları yüzde 58,31, süt, süt eserleri ve yumurta fiyatları yüzde 42,86, yağ fiyatları yüzde 32,53 oranında, meyve fiyatları yüzde 127,06, zerzevat fiyatları yüzde 133,3, bakliyat fiyatları yüzde 32,81, başka besin unsurlarının fiyatları da yüzde 66,93 oranında arttı.
YILLIK DEĞİŞİM
Gıda fiyatlarında yıllık olarak ise (Haziran 2021’e göre) yüzde 171,36 oranında artış gözlendi. Başka bir tabirle vatandaşlar Haziran 2021’de 100 liraya dolan bir sepet için bu yıl tıpkı ay 271,36 lira ödemek zorunda kaldılar.
Bu yıl haziranda geçen yılın haziran ayına nazaran ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 169,89, et-balık fiyatlarında 110,39, süt ve süt eserleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 123,35 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine nazaran yağ fiyatları yüzde 104,98 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 180,99, zerzevat fiyatları ise yüzde 477,2 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 128,51, başka besin fiyatları ise yüzde 117,27 oranında zamlandı.
Tarımsal girdi maliyetleri ve tarım eseri üretici fiyatlarındaki artışlar besin fiyatlarındaki yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlarda kalmaya devam edeceğine işaret ediyor.