İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Melek İşinibilir Okyar, İstanbul Boğazı’nın kıyı kısımlarında görülen denizanası yoğunluğunun nedeninin hava sıcaklığı olduğunu ve Şubat ayına kadar görülebileceğini söyledi. Okyar, ‘Denizanası balık yumurtaları ve larvaları üzerinden besleniyor. Bu da balık stoklarında bir halde azalmaya sebep oluyor’ dedi.
İstanbul Boğazı’nın kıyı kesitlerinde denizanası yoğunluğu dikkat cazibeli boyutlara ulaştı
Lodosun tesiriyle kıyıda bazen ağır olarak görülen denizanaları, etraftakilerin de dikkatini çekti. Sarıyer Sahili’ne yürüyüş için gelenler durumun her yıl yaşandığını söylerken, İstinye’de balık tutanlar ise denizanalarının oltaları zorladığını belirtti.
“Bu sene mevsim normallerinin üzerinde bir sıcaklık yaşadığımız için, bunların görünürlükleri biraz daha uzadı”
Kıyı bölümlerinde denizanası artışını kıymetlendiren İstanbul Üniversitesi (İÜ) Su Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Melek İşinibilir Okyar, ‘Çok olağandışı bir durum olmadığını söyleyebiliriz. Yılın Eylül ayından sonra Eylül-Kasım-Aralık üzere zati biz denizanası artışlarını Marmara Denizi’nde görüyoruz. Bu sene mevsim normallerinin üzerinde bir sıcaklık yaşadığımız için, havanın sıcak olması sebebiyle bunların görünürlükleri biraz daha uzadı. Ocak ayına kadar sarktı, süreç bu türlü devam ederse tahminen Şubat ayında da göreceğiz. Bu canlılar olağanda denizde mevcutlar ve ağır bir artış gösteriyorlar. Lodosla birlikte kıyısal alanlarda birikmeye başladılar’ dedi.
“Artan sıcaklıkla birlikte yayılım alanlarını genişletiyorlar”
Marmara Denizi’nin antropojenik baskıların altında olduğunu belirten Prof. Dr. Okyar, şunları söyledi:
‘Evsel, endüstriyel kirlilik var. Tarım sularının girmesi sebebiyle besin tuzu istikametinden daima zenginleşiyor. Geçen yıllarda bu sonuçlardan ötürü müsilajı yaşadık. Çok balıkçılık tarafında çalışmalar var. Endüstriyel balıkçılık çok önemli. Kıyısal alanların habitat tahribatı var. Doğal habitatı bozarak yapay bir ortam sağlıyoruz. Bu denizanası organizmalarının larval safhalarını kendilerini tutunabileceği, sayılarını artırabileceği ortam yaratıyoruz. Bunlar da bu fırsatı değerlendiriyorlar. Artan sıcaklıkla birlikte de metabolizmaları hızlandığından ağır bir halde artış gösterip yayılım alanlarını genişletiyorlar. Artık bizim için olağanlaştı.
İstanbul Boğazı’nda Marmara Denizi’nde uzun yıllardan beri gördüğümüz yerli tipi olarak kabul ettiğimiz Ay denizanası dediğimiz bir tıp. Beyaz ve zehir tesiri çok yüksek olmayan bir cins. Fakat tüm denizanaları zehirli hücreleri içerirler. Beşere da temas ettiğinde o bölgeyi tahriş edebiliyor. Cildinizde, yanma, kaşınma, şişme görülebilir. Bilhassa hassas ciltli beşerler bu türlü bir temas yaşamışsa kesinlikle deniz suyuyla temizlesinler. Marmara Denizi’nde zehri daha yüksek ölçüde olan cinsler de var. O tipler, şu an için çok artış yapmıyor. Marmara Denizi’nde yeni denizanası cinslerini kaydetmeye başladık.’
“Müsilajı tetikleyen faktörlerden biri olduğunu düşünüyoruz”
Prof. Dr. Okyar, ‘Denizanası balık yumurta ve larvaları üzerinden besleniyor. Tıpkı vakitte balıkların besini olan mikroskobik hayvansal organizmalar üzerinden de besleniyor. Balığı hem üreme istikametinden etkiliyor, yeni popülasyonlar oluşturmasına ket vuruyor hem de besinle rekabete girerek çok fazla ölçüde olduğundan ötürü genelde doyma limiti olmadığından ötürü balıklarda rekabet halinde daha ön plana çıkıyor. Bu da balık stoklarında bir biçimde azalmaya sebep oluyor. Bunların üzerinden beslenen kimi balık tipleri var, Uskumru, Kolyoz üzere. Bunların son vakitlerde Marmara Denizi’nde azalmasından ötürü bunların üzerinde dengeleyici rol oynayan balıkları da ekosistemden çektiğimiz için artışlarını baskılayacak hiçbir faktör kalmıyor ve çok çoğalmaya devam ediyorlar’ dedi.
Prof. Dr. Okyar, ‘Sıcaklığın bu biçimde gitmesi, suyun içinde müsilajı oluşturan organizmaları tetikleyebilir. Denizanaları çok çoğaldıklarında ömürlerini tamamlayıp ölmeye ve parçalanmaya başlıyorlar. Parçalanmaya başladıktan sonra ortamda parçalanmayı sürdüren bakteriyel aktivite artmaya başlıyor buna bağlı olarak çözülmüş organik husus ölçüsü da artıyor. Bunun da müsilajı tetikleyen faktörlerden bir tanesi olduğunu düşünüyoruz. Müsilajı oluşturan şey denizanası değil diğer bir organizma ancak katalizör rolü oynuyor. Ortamdaki çözülmüş organik unsur olarak denizanası ölçüsü çok olduğu için bu sürece katılıyor. Genişlemesine ve büyümesine katılıyor’ ifadelerini kullandı.