Geçen hafta TBMM’de kabul edilerek yasalaşan 7349 Sayılı Kanun ile işçi ve memur tüm çalışanların asgari ücrete kadar olan ücretlerine vergi istisnasının nasıl uygulanacağı, milyonlarca çalışan ve işverence merak ediliyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, bu amaçla yayımlayacağı Gelir Vergisi Genel Tebliği taslağını hazırladı. Taslağa göre, işçi ve memurların 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri gelir vergisinden istisna tutulacak. İstisnayı aşan ücret gelirinin vergilendirilmesinde, çalışanın ilgili aydaki gelirine ilişkin verginin hesaplanacağı gelir dilim tutarları ve oranları, istisna kapsamındaki tutarlar da dikkate alınarak belirlenecek. İstisna nedeniyle alınmayacak vergi, ilgili ayda aylık asgari ücret üzerinden hesaplanması gereken vergiyi aşmayacak. Birden fazla işverenden ücret alınması halinde istisna sadece en yüksek olan ücrete uygulanacak.
ASGARİ ÜCRETLE ÇALIŞANIN BORDROSU NASIL OLACAK?
2022 yılı için 5004 TL olarak belirlenen asgari ücretten ayda 750.60 TL sigorta primi (sosyal güvenlik + işsizlik sigortası) kesilecek. Kalan 4253.40 TL çalışana ödenecek.
Asgari ücretle çalışan işçiye mesai ücreti, sosyal yardım, ikramiye gibi ücret sayılan başka ödeme yapılması durumunda ise 4253.40 TL’yi aşan kazançları vergilendirilecek. Örneğin, asgari ücretli bir işçiye aylık mesai ve sosyal yardım olarak da 996 lira ödeme yapıldığında brüt ücreti 6000 lira olacak. Bu kişinin yıllık gelir vergisi 10 bin 640 TL olarak hesaplanacak. Bundan, asgari ücretin yıllık vergisi olan 8608 TL düşülecek ve 2031 TL vergi kesilecek. Ayrıca, asgari ücreti aşan kısımdan aylık 7.56 TL’den yıllık 91 TL damga vergisi alınacak.
ASGARİ ÜCRETLE ÇALIŞAN EMEKLİ İŞÇİDEN VERGİ KESİLECEK
Brüt ücretten sigorta primi kesildikten sonra kalan tutar gelir vergisi matrahını oluşturuyor. Normal çalışanlardan yüzde 15 oranında sigorta primi işçi payı kesilirken, emekli işçiden yüzde 7.5 oranında sigorta primi kesiliyor.
Asgari ücretle çalışan emekli işçinin vergi matrahı normal asgari ücretli işçinin matrahını aşıyor. Aylık vergi matrahı normal asgari ücretlide 4253.40 TL iken, emekli işçide 4628 TL olacak. Bu nedenle, normal asgari ücretli işçi 2022 yılında hiç vergi ödemez iken, asgari ücretle çalışan emekli işçi yıllık 900 TL gelir vergisi ödeyecek.
VERGİ İNDİRİMİ TÜM ÇALIŞANLARDA YILLIK 8608 TL
Asgari ücret üzerinden 2022 yılında ödenmesi gereken toplam vergi tutarı 8608 TL’yi buluyor. Asgari ücrete kadar olan kazançlar vergiden istisna tutulduğu için, her çalışanın bir yıl boyunca ödeyeceği gelir vergisinde yıllık 8608 TL indirim yapılacak.
ASGARİ ÜCRETİN ÜZERİNDE ÜCRETLE ÇALIŞANLARIN BORDROSU
Asgari ücretin üzerinde ücretle çalışanların gelirlerinden öncelikle sigorta priminin yanı sıra engellilik indirimi, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamındaki kesintiler, OYAK vb kurumlara yapılan kesintiler, özel sigorta primleri, sendika aidatları düşülecek.
Tam zamanlı çalışmayanlara yapılan ücret ödemeleri ile yeni işe başlayan ve işten ayrılanlara yapılan ödemelere vergi istisnası tam olarak uygulanacak. Örneğin, ayın ortasında çalışmaya başlayan veya çalışırken ayın herhangi bir gününde işten ayrılanlara da aynı istisna uygulanacak.
Brüt ücreti 8000 lira olan bir işçi için gelecek yıl 15 bin 532 lira gelir vergisi hesaplanacak. Bu tutardan 8608 TL düşüldükten sonra 6923 lira vergi kesilecek. Ayrıca, brüt asgari ücreti aşan tutarlar için aylık 22.74 TL’den yıllık 273 TL damga vergisi alınacak.
BİRDEN FAZLA İŞVERENDEN ÜCRET ALANLAR
Aynı zamanda birden fazla işverenden ücret alınması halinde istisna uygulaması, sadece en yüksek ücretin elde edildiği işveren tarafından gerçekleştirilecek. Birden fazla işverenden aynı tutarda ücret alındığı durumlarda, istisnayı uygulayacak işvereni çalışanın kendisi belirleyecek.
Örneğin, bir işverenden ayda 7000 lira, ikincisinden 3000 lira ücret alan kişiye istisna uygulamasını 7000 lira ücret aldığı işveren yapacak. İkinci işverenden aldığı 3000 liranın tamamı gelir vergisine tabi tutulacak.
İstisnadan faydalanılan işverende, istisnanın tamamından faydalanılamaması durumunda kalan tutar için diğer işverende istisnadan yararlanılamayacak. Örneğin aynı anda iki işverenden 4.000’er lira ücret alan bir kişi, sadece bir işverende vergi istisnasından yararlanabilecek. İkinci işverenin ödediği ücretin tamamı vergiye tabi olacak.
TEŞVİK VE İSTİSNA KAPSAMINDAKİ ÜCRET ÖDEMELERİ
Denizcilere ödenen ücretler üzerinden gelir vergisi kesilmediği için bu kişilere ayrıca bir istisna uygulaması söz konusu olmayacak.
Serbest Bölgeler Kanunu, 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ve 5746 Sayılı Araştırma Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında ödenen ücretlerin asgari geçim indirimi düşüldükten sonra kalan kısmı, muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin ediliyordu. Asgari ücrete kadar olan kazançlara vergi istisnası getirilmesi ve asgari geçim indiriminin kaldırılması nedeniyle, teşvik kapsamındaki bu ücret ödemelerine öncelikle asgari ücrete kadar olan kazançlara getirilen vergi istisnası uygulanacak. İstisna sonrası vergi, ilgili kanunlardaki sınırlamalar çerçevesinde tahakkuktan terkin edilecek.
Örneğin, 3218 Sayılı Kanun’a göre, brüt ücreti 10 bin lira olan bir kişi için hesaplanan 21.040 TL vergiden 8608 TL düşülecek. Kalan 12.431 TL tutar ise tahakkuktan tercin edilecek.