Tarihin en makûs şöhretli figürlerinden biri olan Adolf Hitler, yıllar boyunca birçok sinemanın konusu olmuştur. Onun hayatı, iktidara yükselişinden II. Dünya Savaşı’ndaki rolüne ve Holokost’a kadar, hem sinemacılar hem de izleyiciler için hem büyüleyici hem de dehşet verici olmuştur. Bu sinemalar, tarihin en trajik halde değişmesine neden olan bir diktatörün hayatına ve zihnine bir pencere açar. Bu makalede, Hitler’in hayatını husus alan 10 kıymetli sineması inceleyeceğiz; her biri onun tesiri ve mirası hakkında eşsiz bir bakış açısı sunar.
1. Downfall (2004)
Downfall (orijinal ismiyle Der Untergang), Hitler’in hayatı hakkında en bilinen sinemalardan biridir ve 1945’te Berlin’in düşüşü sırasında Führerbunker’deki son günlerine odaklanır. Oliver Hirschbiegel tarafından yönetilen sinema, Hitler’in son sekreteri Traudl Junge’nin anlatımına dayanır. Bruno Ganz’ın Hitler’i canlandırdığı performans, onun deliliğe sürüklenişini etkileyici bir formda gözler önüne serer. Downfall, Hitler’in hayatının son kısmına ilgi duyan herkes için kesinlikle izlenmesi gereken bir sinemadır.
2. Hitler: The Rise of Evil (2003)
Bu iki bölümlük TV küçük dizisi, Hitler’in Viyana’da tanınmayan bir sanatkardan Nazi Almanyası’nın Führer’i olma yolundaki yükselişini husus alır. Hitler: The Rise of Evil, onun yükselişine yol açan faktörleri, I. Dünya Savaşı sonrası Almanya’nın toplumsal ve siyasi çalkantılarını keşfeder. Robert Carlyle’ın ağır performansı, diktatörün manipülatif ve acımasız tabiatını vurgular. Seri, Hitler’i tarihin en makus şöhretli başkanlarından birine dönüştüren erken yılları kapsamlı bir halde ele alır.
3. The Bunker (1981)
The Bunker, Downfall üzere, Hitler’in yeraltındaki sığınağında geçirdiği son günlere odaklanan bir televizyon sinemasıdır. Sinemada Anthony Hopkins, Hitler rolünde olup, Führer’in Berlin’e yaklaşan Müttefikler karşısında paranoyasını ve sanrılı durumunu etkileyici bir biçimde yansıtır. The Bunker, klostrofobik atmosferi ve Üçüncü Reich’ın son günlerinde Hitler’in iç etrafındaki ümitsizliği ve çaresizliği tasviri ile dikkat çeker.
4. Max (2002)
Max, Adolf Hitler ile Yahudi bir sanat tüccarı olan Max Rothman (John Cusack) ortasındaki erken periyot münasebete dair kurgusal bir kıssa sunar. Sinema, Hitler’in (Noah Taylor tarafından canlandırılır) siyaset yerine sanat mesleğini sürdürmesi durumunda neler olabileceğini hayal eder. Max, sanat, siyaset ve ideoloji kesişimini keşfeden düşündürücü bir sinema olup, Hitler’in hayatının formlandığı yıllara dair eşsiz bir bakış sunar.
5. The Great Dictator (1940)
Charlie Chaplin tarafından yönetilen ve başrolünde oynadığı The Great Dictator, Hitler ve faşizmin yükselişi üzerine sert bir hiciv sunan güldürü sinemasıdır. Sinemada, Chaplin hem Yahudi bir berberi hem de Hitler’e açıkça göndermeler yapan Adenoid Hynkel isminde bir diktatörü canlandırır. The Great Dictator, biyografik bir sinema olmamakla birlikte, totalitarizmin tasviri ve II. Dünya Savaşı’nın doruğunda yayımlanması nedeniyle Hitler’in rejimine karşı kıymetli bir kültürel reaksiyon olarak kabul edilir.
6. Hitler: A Career (1977)
Joachim Fest ve Christian Herrendoerfer tarafından yönetilen bu Alman belgeseli, Hitler’in hayatına ve iktidara yükselme düzeneklerine derinlemesine bir bakış sunar. Hitler: A Career, Hitler’in gençlik yıllarından Nazi Almanyası’nın liderliğine kadar uzanan seyahatini arşiv imgeleri ve fotoğraflar kullanarak izler. Belgesel, diktatörün hayatını detaylı bir biçimde inceleyerek, onun kitleleri nasıl manipüle ettiğini ve Almanya’nın zayıf noktalarını kullanarak mutlak gücü nasıl elde ettiğini ortaya koyar.
7. Valkyrie (2008)
Bryan Singer tarafından yönetilen Valkyrie, Albay Claus von Stauffenberg’in önderlik ettiği 20 Temmuz 1944’te Hitler’e suikast düzenleme teşebbüsünü husus alır. Sinema, Hitler’den çok komploculara odaklanmakla birlikte, Nazi rejimine karşı direnişi ve Hitler’in Almanya üzerindeki denetimini gözler önüne serer. Valkyrie, Hitler’e karşı kendi saflarından çıkan şahısların karşılaştığı tehlikeleri ve ahlaki ikilemleri vurgulayan tansiyon dolu bir tarihi dramadır.
8. Mein Kampf (2009)
Urs Odermatt tarafından yönetilen bu Avusturya sineması, Hitler’in Viyana’daki birinci yıllarını kurgusal olarak ele alır. Mein Kampf, Hitler’in bir sanatçı olarak çaba ettiği ve ideolojik liderliğe gerçek yavaş yavaş dönüştüğü periyodu keşfeder. Sinema, Hitler’in ruhsal ve ideolojik gelişimini inceleyerek, dünya görüşünü şekillendiren tesirleri spekülatif bir formda ele alır.
9. The Producers (1967 & 2005)
The Producers, Hitler’in hayatını direkt tasvir etmese de, öyküsünün bir modülü olarak bu ünlü karakteri içeren kara güldürü çeşidinde bir sinemadır. Kıssa, Broadway yapımcılarının Springtime for Hitler isimli bir müzikal düzenlemeye çalışmasını husus alır. Mel Brooks tarafından yönetilen orjinal sinema, Hitler ve Nazi rejimini alaya alarak karanlık bir mizahla işler. 2005 imali, Nathan Lane ve Matthew Broderick’in başrol oynadığı bu sinema, orijinalin hicivsel tonuna sadık kalır.
10. Triumph of the Will (1935)
Leni Riefenstahl tarafından yönetilen Triumph of the Will, 1934 Nürnberg Mitingi’ni belgeleyen bir Nazi propaganda sinemasıdır. Derinlemesine tartışmalı olan bu sinema, Hitler ve Nazi rejiminin iktidarı konsolide etmek ve kamuoyunu şekillendirmek için propagandayı nasıl kullandığını direkt gözler önüne serer. Sinema, ideolojiyi etkilemede medyanın gücünü hatırlatan bir yapıttır ve propaganda teknikleri üzerine çalışılmak üzere sıkça incelenir.